مدل تجاری نرم افزار آزاد

یکی از مهم ترین شبهاتی که در مورد نرم افزار آزاد هست، اینه که میتونه پولی باشه یا نه؟ اصولا چون همیشه لفظ Free برای نرم افزار آزاد استفاده میشه (شخصا بهتر میدونم Libre استفاده بشه)، خیلی از تازه کاران، تفکرشون این هست که این نرم افزارها، رایگان هم هستند. نرم افزارهای آزاد، معمولا رایگان هم هستن، چون اکثرشون رو که بررسی میکنیم، میرسیم به یک پروژه دانشجویی یا فقط یک پروژه برای تفریح!

اصلا نرم افزار آزاد چی هست؟

به نقل از ویکیپدیا :

نرم‌افزار آزاد (به انگلیسی: Free software) نرم‌افزاری است که به‌همراه کد منبع توزیع شده و با قوانینی منتشر می‌شود که آزادی استفاده، مطالعه، ویرایش و انتشار مجددِ کاربران را تضمین می‌کند.[۱][۲] نرم‌افزارهای آزاد معمولاً با همکاریبرنامه‌نویس‌های داوطلب به‌عنوان یک پروژه به‌وجود می‌آیند.

نرم‌افزارهای آزاد با نرم‌افزارهای مالکیتی (مانند مایکروسافت ویندوز) که آزادی کاربر در استفاده، مطالعه، ویرایش یا انتشار مجدد را در درجه‌های مختلف محدود می‌کنند، متفاوت است. این محدودیت‌ها با در نظر گرفتن مجازات‌هایی قانونی برای کاربرانی که قوانین آن‌ها را نقض می‌کنند، به‌وجود می‌آیند. نرم‌افزارهای مالکیتی عموماً به صورت بسته‌های اجراپذیرباینری و بدون دسترسی به کد منبع فروخته می‌شوند که جلوی ویرایش و وصله‌کردن نرم‌افزار توسط کاربر را می‌گیرد و او را برای به‌روزرسانی و پشتیبانی به شرکت نرم‌افزاری تولید کننده وابسته می‌کنند. نرم‌افزارهای آزاد از نرم‌افزاری‌های رایگان که برای استفاده، از کاربر پولی دریافت نمی‌کنند، نیز متفاوت‌اند. این نوع نرم‌افزارها نیز معمولاً تمامی حقوق نرم‌افزار را برای تولیدکنندهٔ آن محفوظ داشته و جلوی مهندسی معکوس، ویرایش و یا توزیع مجدد توسط کاربر را می‌گیرند.[۳] بنابراین موضوع اصلی نرم‌افزار آزاد، موضوع آزادی است و نه قیمت آن: کاربران آزادند که هر چه می‌خواهند با نرم‌افزار انجام دهند. این آزادی شامل انتشار مجدد نرم‌افزار به‌صورت رایگان و یا با سود نیز می‌شود.[۴] یعنی نرم‌افزار آزاد می‌تواند به صورت رایگان و یا در ازای دریافت مبلغی پول در اختیار کاربر قرار بگیرد.

خب این تعریف نرم افزار آزاد. خوشبختانه، ویکیپدیای فارسی در این زمینه هم بسیار خوب عمل میکنه، چرا که آزاد کارهای ایرانی یکی از بنیادی ترین ادیتورهای این دایرة المعارف آزاد هستند.

آیا میتونیم نرم افزار آزاد رو بفروشیم؟

بله، میتونید نرم افزار (های) آزاد رو از اینترنت دریافت کنید و روی یک CD رایت کنید و بفروشید، اصولا مجوزها ایرادی بر این موضوع نمیگیرند. حتی شما میتونید یک توزیع لینوکس یا نرم افزاری رو بسازید و بعد بفروشیدش، کاری که ردهت انترپرایز لینوکس میکنه. البته این نوع فروش، در واقع فروش پشتیبانی از نرم افزار توسط تیم توسعه هست. مثلا همین اوبونتوی خودمون، پشتیبانیش فروخته میشه. ولی اصل سیستم عامل، رایگان هست.

آیا میشه یک فورک از یک نرم افزار آزاد رو تجاری کرد؟

از اونجا که مفهوم تجاری معمولا با مفهوم کدبسته یکی دونسته میشه، باید به مجوز نگاه کرد. اما فرض کنید من فایرفاکس رو ادیت کنم، و تعدادی فیچر بهش اضافه کنم. بدون تغییر مجوز بخوام به قیمت 5000 تومن بفروشمش، اینطوری میشه (البته باز هم باید به مجوز نگاه کرد). مثلا هسته لینوکس، یک نمونه بسیار کامل از نرم افزار آزاد هست که داره تجاری هم استفاده میشه. سیستم عاملی مثل آندروید، و یا حتی همین ردهت انترپرایز، دارند ازش به خوبی و خوشی استفاده میکنن.

درآمد نرم افزار آزاد چگونه هست و از چه راه هایی میشه درآمد کسب کرد؟

درامد شما، بسته به نوع نرم افزاری که ساختید، میتونه متغیر باشه. مثلا ممکنه یک نفر سالی یک ریال هم درنیاره، ولی کسی روزی صد هزار تومان، درامد خالصش از همین «نرم افزار آزاد» محترم باشه! اما عمده راه های کسب در آمد :

  • دونیشن
  • فروش پشتیبانی
  • فروش محصول بصورت فیزیکی

هستند.

من حرفم کاملا تموم شده، البته اینجا این بحث رو تموم نمیکنم و بعدها هم در موردش مینویسم.

Share

چالش توسعه و سهم من

از معرفی چالشی موسوم به IranDevChallenge که در واقع چالش توسعه ایران یا به صورت دقیق تر، چالش توسعه دهنده های ایرانی هست، مدت نسبتا زیادی میگذره. این رو بگم که آغازگر این چالش آرش بود، و آرش خودش رو به چالش کشید. من گفته بودم که باید مدتی فکر کنم و بعد بگم که چه چیزی میخوام عرضه کنم. در این چالش قرار هست که یک سرویس تحت وب یا به عبارتی همون Web Application رو طراحی و تولید کنیم  و شش ماه وقت داریم. یعنی اگر از امروز، یکم مهر 1393 شروع کنیم، یکم فروردین 1394 پروژه باید آماده باشه. البته میشه طور دیگه به قضیه نگاه کرد، پروژه ممکنه بیش تر از شش ماه طول بکشه، ولی با کیفیت بیشتر انجام بشه.

من خودم رو در حوزه موبایل به چالش میکشم. مدتها پیش، من دامنه پاسارگاد موبایل رو تهیه کردم. تا شاید بتونم یه فروم موبایلی روش نصب کنم. چیزی که بسیار کم هست 😀 . خب، حتما از اسمایلی به کار رفته فهمیدید که نه، اصلا هم کم نیست و خب چه کاریه؟ از طرفی مدیریت ایران بی اس دی هست، و در چند فروم دیگر هم فعالیت زیادی دارم و تگ های متنوع. پس چرا یک فروم جدید؟ اواسط بهمن ماه 1392 بود که تصمیم گرفتم یک اپ استور آنلاین برای iOS درست کنم، که تبلیغ شدن سیبچه در تلویزیون باعث شد که از این کار هم پشیمون بشم. آخرش که چی؟ یک رقیب سرسخت که پر از نرم افزار کرک هست و ادعا میکنه قانونی داره اپلیکیشن ها رو توزیع میکنه (البته در مورد اون دسته اپ هایی که برنامه نویس ها میفرستن، قانونیه ولی بعید میدونم OpenVPN یا Instagram خودشون اپلیکشن رو در سیبچه گذاشته باشن). و پشتیبانی هم داره.

پس نتیجه چی شد؟

نتیجه این شد که برم سراغ یک مارکت نرم افزار آزاد فارسی برای آندروید. در این مارکت، برنامه نویس میتونه برنامه رو بفروشه، یا رایگان تولید کنه و امکان خرید درون برنامه ای رو داشته باشه و همچنین برنامه رایگان منتشر کنه و درخواست حمایت بده. پس ایده من اینطوری پرورده شد! ایده من از F-Droid گرفته شده، در واقع میشه گفت یک بازار اما بصورت کاملا آزاد!

بیشتر توضیح بده، متوجه منظورت نشدم!

خب، F-Droid میگرده نرم افزارهایی که مجوز آزاد دارند، مثل GPL, Apache, LGPL, … رو پیدا میکنه، و درون مارکت خودش قرار میده. یا برنامه نویسی که اپلیکشن رو نوشته، اپ رو درون اف-دروید قرار میده تا دوستانی که نیاز دارند، دانلودش کنن و لذت ببرن. حالا، من تصمیم دارم همین رو بصورت فارسی ایجاد کنم ولی با تفاوت عمده 🙂

چه تفاوتی؟

خب، پاسارگاد موبایل، روی تلفن همراه شما نصب نمیشه. شما بواسطه مرورگرتون بازش میکنید. همچنین، برنامه نویس ملزم به قرار دادن لینکی به سورس برنامش خواهد بود، احتمالا درخواست میکنیم تا برنامه ها روی GitHub قرار بگیرن و لینکی به گیتهاب داده بشه. در پاسارگاد، برنامه نویس برنامه رو میفروشه و من هم یک سهمی از برنامه نویس دریافت میکنم (البته میشه سیستم اپلی کرد که برنامه نویس حق عضویت پرداخت کنه، ولی ترجیح میدم درصدی از هر فروش رو بردارم). و این ها تفاوتهای پاسارگاد موبایل با F-Droid هست.

آیا سرویس های جانبی هم راه اندازی خواهی شد؟

مطمئنا پاسارگاد موبایل، یک انجمن خواهد داشت که به سوالات کاربران پاسخ بده، و همچنین یک وبلاگ که اخبارش و اخبار دنیای فناوری رو به اطلاع کاربران برسونه.

من سعی میکنم هر از گاهی در مورد پاسارگاد موبایل و عمل کردش، مطلبی بنویسم و شما رو در جریان پیشرفت کار قرار بدم :).

موفق باشید.

Share

چالشی برای زندگی بهتر

خب، اول بزارید بگم که چه کسی این ایده رو شروع کرد، بله، آرش میلانی در وبلاگش خودش رو به چالش کشید تا سرویسی ارائه کنه تا بتونه از صفر، به پنج میلیون تومان در ماه برسه. خب در این راه خیلی کارها انجام شده، خیلی ها به آرش ایمیل زدند و بهش ایده دادن و خیلی ها هم مثل من خواستن خودشون رو در کنار آرش، به چالش بکشن. یکی از بهترین اقدامات انجام شده توسط کامیونیتی، ساخت هشتگ مخصوص به این چالش در توییتر بود. این یکی از بهترین جنبه های این قضیه بود. خب جریان از چه قراره؟ قرار هست سرویسی تحت وب ارائه کنیم که به عبارتی بترکونه، یعنی از صفر تومان در ماه، به پنج میلیون تومان در ماه برسه و خب طبیعتا توی مدت شش ماهه حق دونیشن گرفتن نداریم (البته اشاره ای به این که میشه تبلیغ کرد نشده، پس میتونیم آزادانه تبلیغ کنیم).

خب، ایده رو باید چجوری پرداخت؟ یه مطلب خیلی قدیمی توی وبلاگ خودم هست، و میگه چرا ایده های ما مسخره هستند. همه میتونن ایده پرداز باشن، ولی یکی از خواص جوامع بزرگ اینه که «همه لازم نیست یه چیزی رو بدونن» یا «همه لازم نیست متخصص امری باشن». خیلی خوب، اگر دوست دارید ایده پرداز خوبی باشید از مسخره شدن نترسید و به IranDevChallenge بپیوندید.

من خودم اعلام کردم که در این چالش شرکت میکنم. یعنی خودم رو به چالش میکشم و سرویسی رو پیاده میکنم. حالا سرویس چطوری قراره پیاده بشه؟ (البته راه طولانی هست و مطمئنا دهنم هم در کنار این سرویس، سرویس میشه 😀 ) من هنوز ایدم رو نتونستم به طور کامل بپزم. در واقع ایده من داره قل های اول رو میزنه و هر وقت به جوش اومد باید بنویسم، رسم کنم، سرچ کنم و پیاده سازی کنم، چون اصولا ما اول چیزی که در ذهن داریم رو می نویسیم ، بعدش شکل مورد نظرمون رو رسم میکنیم به تحقیق و سرچ کردن در موردش میپردازیم، و بعد پیاده سازی میکنیم. در واقع چندین مرحله رو میگذرونیم و بعد میرسیم به اون چیزی که در ذهن میساختیم.

موفق باشید!

Share

تبریک بی نظیر عید توسط یک زندانی :) (شعری از رسول یونان)

2014-09-08 11.04.30

اصولا ما از اسکناس، غیر از خرج کردن استفاده های دیگری هم میبریم. مثلا به عنوان تبریک عید، مبلغی رو در نظر میگیریم و به دوستان و آشنایانمون میدیم، و این یک رسم دیرین و بسیار خوب هست. بعضی وقتها هم مثل آقا رسول، از پشت میله های زندان برای کسی که دوستش داریم نامه می نویسیم 🙂 .

اصلاح میکنم، رسول یونان یکی از شعرای ایرانی معاصر هست 🙂

متن نامه :

اینجا گوشه زندان به تو فکر میکنم
میدانی چقدر دوستت دارم؟
میدانستی من تنها کسی هستم
که از پشت میله های زندان
چیزی را بیش از آزادی دوست دارد؟…
«رسول یونان»
دوسِت دارم
بهار مبارک

 

Share

شماره چهارم رادیو بی اس دی

رادیو بی اس دی، یک پادکست هست که توسط ایران بی اس دی منتشر میشه. ایده شماره چهارم این پادکست، بعضی از اخبار جالب، و یک تحلیل کلی روی مجوزهای آزاد هست :). البته پس از مدتها اومدم و یک مقدار (نسبتا زیاد) تپق هم میزنم.
در مورد ملت همیشه در صحنه، استاد خیابانی و سیستم کاری گنو هم مطالبی هرچند کوتاه رو گفتم :).

میتونید از طریق این لینک برسید به جایی که میشه رادیو رو دانلود نمود!

Share

میکروکرنل و حماسه گنو

این پست برای من جالب بود که در اون پرسیده شده بود چرا گنو اینقدر روی هسته هرد (HURD) اصرار می کنه و به توسعه سایر هسته هایی که ساختار میکرو یا هیبرید دارن کمک نمیکنه؟

اول من چند تا اشکال پیدا کردم توی متن، مینیکس مجوز BSD-alike داره و نه BSD. مجوز BSD مجوز قدیمی و دو بندی هست و الان مجوزهای BSD-alike مثل NetBSD, Simplified BSD و Apache و امثالهم جاشون رو گرفتند. مینیکس هم تحت مجوز NetBSD منتشر میشه (ظاهرا تانن باوم خیلی NetBSD رو دوست داره 😀 ).

دومین مشکل، مجوز Haiku بود، چون گفته شده که مجوز هایکو جی پی ال هست، ولی اینطور نیست و مجوز هایکو LGPL هست که میتونه بسته بشه. درست مثل خود بی اس دی.
از این بحثا بگذریم، مجوز بی اس دی میتونه عوض هم بشه. یعنی اگر یکی اومد و هک های خودش رو روی مینیکس اعمال کرد، میتونه محصول نهایی رو با مجوز جدیدی ارائه بده.
خب اما بحث این پست اینه که «کم دونستن» به مراتب بدتر و زیانبار تر از ندونستن هست،حالا این که یک بحث ساده است و به کسی لطمه ای نمیزنه، ولی هستن «خود پزشک پندار» هایی که با خوندن چهارتا پست تو فسیبوک دارو تجویز میکنن و … .

Share