مدت زیادی می‌شد که هرجا برای جذب سرمایه یا حتی حمایتی برای پلتفرم هوش مصنوعی مانی می‌رفتم، سوال اصلی این بود «چرا یک API از دالی یا میدجرنی نمی‌گیری خودتو راحت کنی؟» و حتی با این که خیلی هم حرف بی‌راهی نیست و تولیدکننده تصویر چیز خاصی نیست که بابت دیتا بخواهیم نگرانی بزرگی داشته باشیم، پاسخ‌های متعددی می‌دادم.

و خب طبیعیه که در طی چند سال گذشته سرویس‌های زیادی مانند اول‌ای‌آی اومدند که به شما امکان ساخت wrapper روی APIهای مدل‌های زبانی و تصویری متعددی رو میدن. در این مطلب، میخواهیم یک بررسی جامعه داشته باشیم که چرا این API wrapper ها می‌تونن ما و کسب و کارمون رو به ته دره هدایت کنند 🙂

اصلا API Wrapper یعنی چی؟

در دنیای هوش مصنوعی ما دو تا راه داریم که یک محصول بسازیم. تقریبا میشه گفت بسته به شرایط، یکی می‌تونه نسبت به اون یکی برتری داشته باشه اما در این مطلب، میخواهیم ببینیم که «معایب» ساخت API Wrapper چیه. به همین خاطر اول به این پرسش باید پاسخ داد که «اصلا API Wrapper یعنی چی؟»

فعل wrap در زبان انگلیسی یعنی چیزی که به چیز دیگر احاطه پیدا می‌کنه و اون رو می‌پوشونه. یعنی ما ابزاری بسازیم که در واقع فقط فرانت‌اند یک API معروف (مثل OpenAI) باشه.

حالا خیلی‌ها این API رو مستقیم از OpenAI یا DeepSeek یا MiniMax تهیه می‌کنند، یا از واسطه‌های خارجی مثل UseAPI و OpenRouter و یا این که از واسطه داخلی مثل اول‌ای‌آی و لیارا.

در این مقاله، کاری نداریم که API از کجا تهیه میشه، بلکه اصل داستان اینه که چرا این روش، در خیلی موارد روش خوبی برای توسعه محصول نیست و راه‌حل‌های جایگزین چی می‌تونه باشه.

چرا ساخت API Wrapper ایده خوبی نیست؟

در اینجا مواردی رو میارم که ساخت API Wrapper ایده خوبی نیست. شاید در پستی در آینده، مواردی رو برشمردم که اتفاقا می‌تونه ایده خوبی هم باشه.

در حال حاضر، تمرکز ما روی اون دوستانیه که با API دمو می‌کنند و مدعی میشن مدل خودشونه و این داستانا که اتفاقا عمدتا هم وقتی به سیستم‌های Air Gap یا لوکال میان، تازه مشخص میشه دموشون چقدر دروغ و دغل بوده.

خلاقیت رو ازمون می‌گیره

اولین و شاید مهم‌ترین بخش استفاده از APIها دقیقا اینه که خلاقیت ما رو می‌گیره. مثلا در نسخه‌های اولیه مانی، یک جا روشی که «میدجرنی» برای تولید عکس پیش می‌گرفت رو برای ساخت تصویر با کمک مدل خودمون تست کردم و نتیجه‌ش رو می‌تونید از این لینک مطالعه کنید.

اینجا، اگر خودم دست به Google Colab و Stable Diffusion نمی‌بردم، قاعدتا امکان این که بتونم پروسه میدجرنی رو تا حد زیادی مهندسی معکوس کنم، وجود نداشت.

جریان داده دست خودمون نیست

جریان داده در کسب و کارهای مختلف مهمه، کدهای شما، نامه‌های اداری و اطلاعات مشتریانتون مهمه. نتیجتا اگر میخواهید امنیت بالاتری رو داشته باشید، بهتره از APIها استفاده نکنید.

یا اگر هم سراغ API ها می‌رین، برید سراغ خود تامین‌کننده‌های رسمی. به جز خود OpenAI و Anthropic و DeepSeek معمولا Open Router و Together AI هم جزء تامین‌کنندگان رسمی مدل‌های زبانی هستند. همچنین Fal AI, Runware و Replicate هم جزء تامین‌کنندگان رسمی مدل‌های ویدئویی و تصویری هستند و می‌تونید از این دوستان هم API رو تهیه کنید.

آفلاین نیست

آخرین و شاید یکی از مهم‌ترین ارکان APIها – بخصوص برای مایی که در ایران زندگی می‌کنیم – این موضوعه. این موضوع یک عیب بزرگه و خب میشه با ابزارهایی مانند Ollama تا حدی از پسش بر اومد.

چطور ممکنه API Wrapper به کشتنمون بده؟

سناریوها رو به ترتیب می‌نویسم، این‌ها توضیحات زیادی ندارند چون کاملا موردی بهشون رسیدم و اگر توضیحات اضافه‌ای به ذهنم برسه قطع به یقین، در مطلبی جداگانه همه رو توضیح میدم.

• تعطیلی ارائه‌دهنده
• قطع و وصل شدن API (چیزی که بخصوص در APIهای واسط مثل اول‌ای‌آی کاملا پیش میاد)
• هک شدن API و لو رفتن دیتا
• ارسال دیتا به واسطه‌هایی که ازشون مطمئن نیستیم
• عدم کنترل روی محصول وقتی اینترنت با مشکل مواجه می‌شه.

ممکنه مشکلات دیگری هم در میان باشه، اگر شما هم چیزی به ذهنتون رسید می‌تونید همینجا در بخش نظرات بهم بگید.

جمع‌بندی

در کل API Wrapper نوشتن برای پروژه‌های عام‌منظوره، کار عجیب و بدی نیست و خب هزینه خروج و شکست رو به وضوح کمتر می‌کنه، در حالی که برای انجام کار جدی و حساس، گزینه مناسبی نیست. اگر هرکدوم از معایبی که برشمرده شد رو تونستید برطرف کنید، احتمالا گزینه مناسبی برای شما، پروژه یا کسب و کارتونه؛ در غیر اینصورت باید کمی Local تر فکر کنید.

در نهایت، ازتون ممنونم که وقت گذاشتید و این مطلب رو خوندید. باز هم اگر نظر و پیشنهادی پیرامونش داشتید، ممنون میشم در بخش نظرات همین بلاگ یا بخش گفتگوی کانال تلگرام به من بگید.

مدتی پیش، پروژه‌های مختلفی مثل مارال یا جبیر رو با هدف انتشار و ساخت یک مدل زبانی بزرگ با همون LLM (مخفف Large Language Model) شروع کرده بودم اما بحث این مدل‌ها و شاید همزمان شدن انتشار این‌ها با نسخه‌های جدیدی از پلتفرم‌های مانی و آتلیه، کمی باعث شده بود که از هدف اصلی دور بشیم.

در همین مدت، مدل ۸ میلیارد پارامتری هرمز منتشر شد که خب یک بازخورد بسیار خوب از جامعه فارسی‌زبان تونست بگیره. مدل هرمز، از طریق وبسایت هاگینگ‌فیس، کاملا در دسترس شماست و می‌تونید ازش استفاده کنید.

اما هرمز شد بخشی از یک پروژه بزرگتر، چرا که کمی دقت به بزرگان این حوزه، نشون از این بود که تقریبا همه شرکت‌های خوب و موفق در این حوزه، به جای این که «یک مدل» منتشر کنند «یک خانواده مدل» منتشر کردند که خب باید از این قضیه تا حدی الگوگیری می‌شد.

تصمیم به ساخت یک خانواده از مدل‌ها

از تولیدکنندگان بزرگ و تجاری مدل‌های جنریتیو که بگذریم، بسیاری از شرکت‌هایی که مدل‌های اوپن سورس تولید می‌کنن و نام‌داران این عرصه هم هستند (مثل Alibaba Cloud, DeepSeek, Mistral و حتی Meta) عموما به یک عدد مدل کفایت نمی‌کنند.

مدل‌هایی که این شرکت‌ها تولید می‌کنند عموما در یک «خانواده» قرار داره و این خانواده هم بر اساس تعداد پارامتر، توانایی استنتاج (یا همون Reasoning) توانایی بینایی ماشین (یا همون vision) و …، تعیین می‌شن. برای مثال یکی از مدل‌های معروف این حوزه که LLaMA نام داره و توسط شرکت متا ساخته شده، معمولا در یک نمونه کوچک (۷ یا ۸ میلیارد پارامتری)، یک نمونه متوسط (۱۱ یا ۱۳ پارامتری) و نمونه‌های بزرگ (۷۰ میلیارد پارامتر و بیشتر) تولید میشه.

اما خب یک مورد دیگری هم که به چشمم خورد، کاری بود که DeepSeek با R1 کرده بود. در واقع اومده بودن مدل‌های کوچکتر (از یک و نیم میلیارد تا هفتاد میلیارد پارامتر) رو با روش Distillation درست کرده بودند.

در واقع مدل‌هایی مثل LLaMA, Qwen, Mistral و … رو با داده‌هایی که از مدل دیپ‌سیک ۶۷۱ میلیارد پارامتری به دست آورده بودند، مجدد آموزش دادند که در اختیار افراد بیشتری قرار بگیره.

همین موضوع، باعث شد که به این فکر بیفتیم که در سال ۱۴۰۴ به جای این که هفته‌ای یک LLM ریلیز کنیم 😁 یک خونواده خوب از LLMها برای تمام فصول ریلیز کنیم که باز هم از DeepSeek V3 و ترین‌ کردن QLoRA و مرج کردن روی اون شروع شد.

اسم Xei از کجا میاد؟

پیش از این که بخواهیم در مورد خود مدل‌ها و روش اجراشون صحبت کنیم، کمی در مورد اسم توضیح بدم.

ریاضیدانان ایرانی مثل خوارزمی، موقعی که معادلات خاصی رو حل می‌کردند از عبارت «شیء» بعنوان مجهول استفاده می‌کردند. وقتی اروپایی‌ها آثار این دانشمندان رو به زبان‌های خودشون ترجمه کردند، درک کردند که این «شیء» در واقع مجهوله و به جای این که Object (یا چیزی معادلش) ترجمه‌ش کنند، برای حفظ حالت مجهولش از عبارت xei استفاده کردند که بعدا شد xای که در معادلات مختلف استفاده می‌کنیم.

یکی از دلایل این اسم، اینه که هم تلفظش برای داخلی‌ها راحته هم خارجی‌ها و هم یک بکگراند جالب ایرانی داره.

اما حالا مدل‌ها چی هستند؟ چرا انقدر این خونواده از مدل‌ها مهم بود؟

اهمیت خانواده مدل Xei

یکی از دلایل اصلی ساخته شدن Xei این بود که این مدل‌ها بتونن هم روی دستگاه‌های کاربر نهایی مثل من و شما اجرا شن هم روی زیرساخت‌های بزرگ و صنعتی.

در واقع هم تعدادی مدل On Device داشته باشیم و هم تعداد زیادی مدل برای استفاده Enterprise و به همین خاطر ۷ تا مدل در این خونواده، قرار گرفته که در ادامه بررسی می‌کنیم.

مدل‌های Xei

• مدل ۰.۱ میلیارد پارامتری، مبتنی بر لاماست و صرفا زبان انگلیسی می‌فهمه و می‌تونه در کارهایی مثل کدنویسی به شما کمک کنه.
• مدل ۰.۵ میلیارد پارامتری، مبتنی بر Qwen ساخته شده. با این که از دیتای چندزبانی درش استفاده شده ولی بهترین عملکرد رو روی انگلیسی داره و همچنان برای کارهایی مثل کدنویسی و نوشتن ایمیل، مناسبه.
• مدل ۲ میلیارد پارامتری که مبتنی بر Gemma 2 ساخته شده و محمد شجاعی عزیز زحمت ساختش رو کشیده، اولین مدلیه که به خوبی فارسی رو درک می‌کنه و می‌تونه به زبان فارسی به شما پاسخ‌های درست بده.
• مدل ۸ میلیارد پارامتری که در واقع همون هرمز قدیمی خودمونه و مبتنی بر Command-R از Cohere ساخته شده.
• مدل ۳۲ میلیارد پارامتری که باز هم مبتنی بر Command-R ساخته شده و نتایج بهتر و دقیق‌تری می‌تونه تولید کنه.
• مدل ۱۰۰ میلیارد پارامتری که باز هم مبتنی بر Command-R ساخته شده 😁
• و در نهایت مدل ۶۷۱ میلیارد پارامتری که مبتنی بر DeepSeek V3 ساخته شده و از معماری MoE بهره می‌بره.

و خب همونطوری که می‌بینید، تا مدل ۸ میلیارد پارامتری به سادگی روی اکثر رایانه‌های شخصی حتی بدون کارت گرافیک NVIDIA قابل اجراست ولی نمونه ۳۲ و ۱۰۰ و ۶۷۱ نیاز به منابع بیشتری دارند که در ادامه به اون‌ها هم می‌پردازیم.

چطوری به Xei دسترسی پیدا کنیم؟

اگر می‌خواهید مستقیما به سمت مدل ۶۷۱ میلیارد پارامتری بریم، کافیه که به این سرویس برید، یک حساب کاربری بسازید و شروع به چت کنید.

ولی اگر دوست دارید که این مدل رو روی سیستم شخصی خودتون اجرا کنید، می‌تونید از کتابخونه Ollama نسخه مناسب رو دانلود کنید (با کارت ۲۰۵۰ تا مدل ۳۲ میلیاردی قابل اجراست، گرچه بهترین نتیجه مربوط به همون ۸ میلیاردیه).

در آموزش‌های بعدی، نحوه راه‌اندازی و کار کردن با Ollama رو هم قرار خواهم داد که ببینید چطور میشه به سادگی یک سری مدل خوب هوش مصنوعی رو روی کامپیوتر شخصی، اجرا کرد.

جمع‌بندی و سخن آخر

در حال حاضر، پروژه Xei بعنوان یکی از پرچم‌داران مجموعه مانی که تحت برند Aqua Regia فعالیت می‌کنه قراره مدتها آخرین و مهم‌ترین پروژه ما باشه. از همین رو، پست بلاگ مربوط بهش هم زود نوشته شد تا این که بتونیم روی اون مانور لازم رو بدیم.

اما کل داستان این نیست و به زودی با سورپرایزهای جدید‌تری، در خدمت شما خواهیم بود. امیدوارم تا اون موقع با Xei کارهای خفنی کرده باشید 😎

پاییز دو سال پیش بود که ChatGPT آمد و به شکل خاصی بازار همه چیز رو عوض کرد یا بهتره بگم که به هم ریخت 😁 در این مدت نه فقط OpenAI که هزاران شرکت دیگر هم دست به کار شدند و شروع کردند به ارائه مدل‌های زبانی بزرگ یا همون LLMها و خواستند که به شکلی با OpenAI رقابت کنند.

الان که دو سالی از اون روزها گذشته منتها موضوع کمی تفاوت داره و بیش از این که سمت ارائه مدل بریم، بهتره به سمت agent یا «عامل» بریم که خب خودش یک بحث مفصله.

دیشب، در بلاگ انگلیسیم کمی در مورد مدل‌های بزرگ و ایجنت‌ها صحبت کردم و امروز تصمیم گرفتم که بلاگ فارسیش رو هم بنویسم که هر دو طرف، محتوای مناسب رو داشته باشیم.

ایجنت‌ها، عملگرایی به LLMها اضافه می‌کنند.

اگر دنبال‌کننده بلاگ و در کل محتوای من باشید، احتمالا می‌دونید که من هم در بازی LLM بودم و مثلا یکی از LLMهای اوپن سورسی که روش کار کردم مدل مارال هفت میلیارد پارامتری بود که روی Alpaca Persian تمرین داده شد.

اما آیا یک مدلی که سوال-جواب کنه کافیه یا به چیزی بیشتر نیاز داریم؟ در واقع برای این که LLMها بتونن موثر واقع بشن، باید بتونن با ابزارهای مختلف تعامل کنند. حالا شما فرض کنید که بخواهیم این تعامل رو در سطح فاین‌تیون کردن، به مدل اضافه کنیم.

یعنی فرض کنید که ما APIهایی از دیجی‌کالا، اسنپ، دیوار و مثلا ابر آروان بگیریم. سعی کنیم با کمک تعدادی API Call نمونه، مدل رو تیون کنیم. حالا فرض کنید یک نفر بخواد این مدل رو برای استفاده از تپسی یا باسلام به کار بگیره. چی میشه؟ هیچی! مجددا بار فاین‌تیون با APIهای جدید میفته روی دوش کاربر.

برای حل این مشکل، ما نیاز به agentها داریم. در واقع در مثال‌های فوق هر API و ابزاری که لازم داریم رو برمیداریم، می‌بریم یک جایی براشون توابع درستی می‌نویسیم و سپس با کمک LLMها خروجی رو «انسانی» یا Humanize می‌کنیم. به این شکل بار فاین‌تیون کردن LLMهم به دوش نمی‌کشیم و همه چیز هم عالی پیش خواهد رفت.

ساخت ایجنت بدون استفاده از فریمورک

دقیقا از زمانی که OpenAI و سایر شرکت‌هایی که LLM ارائه دادند APIهای چت و یا Instruction Following خودشون رو هم ارائه کردند، فریمورک‌های زیادی مثل Flowise یا Crew AI ساخته شدند که به شما کمک کنند تا ایجنت بسازید.

اما راستش رو بخواهید – همونطور که در بلاگ انگلیسی هم توضیح داده بودم – خیلی از این فریمورک‌ها یه حجم عجیب و غریبی از پیچیدگی رو به فرایند ساخت ایجنت دارند اضافه می‌کنند.

نتیجه این شد که شخصا به دنبال روشی گشتم که بتونم بدون استفاده از فریمورک خاصی، به راحتی بتونیم یک ایجنت بسازیم. برای همین لازم بود که درک کنم ایجنت اصلا چی کار می‌کنه؟ چرا انقدر مهمه که ما بتونیم ایجنت رو درک کنیم؟ و صدالبته از هر ایجنتی که اسمش «اسمیت» باشه دوری بجوییم 😂

ایجنت‌ها یک سری «وظیفه» و «ورودی مناسب هر وظیفه» رو درک می‌کنند. این وظایف یا تسک‌ها در واقع توابعی هستند که در برنامه‌مون قرار ادادیم که بتونن یک کاری رو انجام بدن (مثلا بره رخداد n ام سری فیبوناچی رو حساب کنه) و ورودی‌هاشون هم دیتاییه که ایجنت باید با هوش خودش تشخیص بده و بسازه.

در نهایت نیاز به مکانیزمی داریم که بیاد این وظایف و ورودی‌ها رو اجرا کنه، خروجیشون رو دوباره بده به LLM و ازش بخواد که Humanizeش کنه. گذشته از این بد نیست که ایجنت ما یک حافظه کوچکی هم داشته باشه.

نمونه یک ایجنت ساده با پایتون

سلب ادعا: از اونجایی که کد این ایجنت رو در گیتهاب گذاشتم، صرفا مراحل ساخت ایجنت ساده رو توضیح میدم و باقیش رو میتونید از گیتهابم ببینید و ایده بگیرید.

اولین گام ما برای ساخت ایجنت باید این باشه که یک LLM مناسب انتخاب کنیم. شما مختارید هر LLMای که یک OpenAI Compatible API ارائه می‌ده انتخاب کنید اما من شخصا دارم از پروژه جبیر خودم استفاده می‌کنم 😁

بعد از اون، لازم داریم که بیاییم یک کلاینت ساده OpenAI درست کنیم که بتونه با API مورد نظر ما کار کنه:

from openai import OpenAI

client = OpenAI(api_key="FAKE", base_url="https://openai.jabirpoject.org/v1")

همونطور که قبلا در این پست توضیح داده بودم، کتابخونه OpenAI در پایتون نیازمند یک API Keyئه که اینجا ما از FAKE استفاده کردیم براش.

حالا یک کلاس ایجنت ساده درست می‌کنیم که حافظه هم داشته باشه:

class Agent:
    
    def __init__(self, system=""):
        self.system = system
        self.messages = []
        if self.system:
            self.messages.append({"role" : "system", "content" : system})
    
    def __call__(self, message):
        self.messages.append({"role" : "user", "content" : message})
        result = self.execute()
        self.messages.append({"role" : "assistant", "content" : result})
        return result
    
    def execute(self):
        completion = client.chat.completions.create(
            model = "jabir-400b",
            messages = self.messages,
            temperature = 0.0
        )
        
        return completion.choices[0].message.content

همونطوری که می‌بینید، این ایجنت می‌تونه یک تاریخچه از چیزهایی که بهش گفتیم (و بهمون گفته) نگه داره و کم کم باید بریم سراغ این که بهش اکشن‌های مورد نظر رو اضافه کنیم.

ولی خب بهتره قبل از اضافه کردن اکشن، تستش کنیم. برای تستش هم این کد رو می‌تونید اجرا کنید:

sample_agent = Agent("You are a helpful assistant")
print(sample_agent("What is 1+1?"))

کد نمونه با اکشن

اگر دوست دارید بدونید که این ایجنت ما با اکشن چطوری کار می‌کنه، می‌تونید به این مخزن گیتهاب مراجعه کنید و ببینید که چطور به راحتی میشه یک اکشن به همین ایجنت ساده اضافه کرد و بار فریمورک‌ها رو هم به دوش نکشید.

جمع‌بندی

اگر طی دو سه سال گذشته محتوای این بلاگ رو خونده باشید می‌بینید که علاقه من به هوش مصنوعی از پروژه‌هایی مثل ریاضی ۱ رو با هوش مصنوعی پاس کن یا پلاک‌خوان فارسی که با Yolo v5 پیاده کرده بودم جدی شد.

این علاقه، کم کم به سمت Generative AI رفت و خب طبیعتا همین علاقه باعث ساخته‌شدن پلتفرم مانی و همچنین آتلیه شد. اما خب در سال ۲۰۲۵ احتمالا بیش از این که به مدل‌های جدید نیاز داشته باشیم، نیاز داریم که مدل‌ها رو به سمت agentic شدن بیاریم و اپلیکیشن‌ها رو به شکل AI agent داشته باشیم.