چندین پست قبل، در مورد نوشتن یک زبان برنامه سازی ، مطلبی نوشته بودم. در این مطلب قصد داریم یکی از بخشهای مهم هر زبان یعنی Parser رو بررسی کنیم. اگر یک جست و جوی ساده در اینترنت انجام دهید، حتما خواهید دید که اکثر آموزشهای ساخت زبان برنامه سازی، عملیات parse کردن داده رو با parser generator های موجود مثل bison و … انجام دادن. اما چرا اون رو خودمون ننویسیم؟

برای نوشتن یک Parser ساده تنها نیاز داریم به این که از Regex ها استفاده کنیم. البته، چیزی که در این مطلب نوشته میشه به هیچ وجه شما رو برنامه نویس نمی‌کنه، فقط ممکنه راه رو برای برنامه نویس شدن شما باز کنه.

خب، بریم سر اصل مطلب. میشه گفت تقریبا همه با زبان Lisp و Scheme و سینتکسشون آشنا میشن. این زبان ها سینتکس های جالبی دارن و از همه مهم تر این سینتکس ها نسبتا راحته، و در همان نتایج جست و جو، شما هزاران آموزش پیاده سازی Lisp و Scheme خواهید دید. یک عملیات ساده در Lisp و Scheme به این شکله :

کد

(+ 1 2)

خب ساختار پرانتز مبنا، باعث میشه کار ما برای بازسازی عملیات های ساده در این زبان ها، بسیار بسیار ساده تر بشه. بیایم اول ببینیم که دیتا پارسر ما باید چه کنه؟

1. باید این خط از برنامه بهش داده بشه
2. باید اون رو تجزیه تحلیل کنه و انواع داده ای رو جدا کنه
3. عملگر رو تشخیص بده
4. عملیات رو انجام بده و خروجی مناسب رو بگردونه

خب، ما میخوایم نوع داده ایمون عدد باشه، حرف باشه، و بعد از اولین پرانتز، عملگر تعریف شه.

برای این کار، ابتدا دستورات زیر رو در نظر میگیریم :

کد

( + 1 2 )
( display 'Hello')

خب، الان باید یه تابع کوچولو بنویسیم که نوع داده ای رو بهمون نشون بده. این تابع رو من توی روبی مینویسم و به این شکل در میاد :

کد

def parse(str)
 str = str.split(' ')
 str[1] = str[1].to_sym
 for i in str
  if /[a-zA-Z]/ === i
   puts "#{i} is STRING"
  elsif /[0-9]/ === i
   puts "#{i} is NUMBER"
  elsif /[:a-z\+\-]/ === i
   puts "#{i} is OPERATOR"
  else
   puts "#{i} is not defined}
  end
end
end

ابتدا، تمام اعضای یک رشته که با فاصله از هم قرار گرفته اند را جدا کردیم (در واقع فاصله ای که در قطعه کد Scheme قرار داده شده، برای Parser ما مهم است) ، سپس با یک دستور شرطی نوع آن را بررسی کردیم. عضو شماره ۱ هر آرایه هم به یک Symbol تبدیل شده است (بعدها سمبل ها را بعنوان اوپراتور ها استفاده خواهیم نمود). بیاید این تابع را اجرا کنیم. آن هم با دو دستور داده شده.

نتیجه به این شکل خواهد بود :

همانگونه که شاهدید، پرانتز هارا نمیشناسد، display را هم به عنوان اوپراتور قبول ندارد، حال باید چه کرد؟ برای پرانتز ها باید دو شرط دیگر اضافه کنیم. پس برنامه ما به این شکل خواهد بود :

کد

def parse(str)
 str = str.split(' ')
 str[1] = str[1].to_sym
 for i in str
  if /[a-zA-Z]/ === i
   puts "#{i} is STRING"
  elsif /[0-9]/ === i
   puts "#{i} is NUMBER"
  elsif /:[a-z\+\-]/ === i
   puts "#{i} is OPERATOR"
  elsif /\(/ === i
   puts "#{i} is LPAREN"
  elsif /\)/ === i 
   puts "#{i} is RPAREN"
  else
   puts "#{i} is not defined
  end
end
end

خب، کد جدید را تست میکنیم وبا تست کد جدید، شما شاهد نتیجه درست خواهید بود.

در این مطلب قصد آن بود که شما ببینید چگونه میتوان فهمید که زبان Lisp ، بررسی میکند که یک داده از چه نوعی است. برای پردازش دستورات درون یک repl هم کافیست تا با یک حلقه بی نهایت، دستوری مشابه دستور زیر بنویسید :

کد

while true
 print "Lisp > "
 cmd = gets.chomp
 parse(cmd)
end

تبریک، شما یک دیتا پارسر نوشته اید. در مراحل بعدی، سعی میکنم تا توضیح دهم چگونه یک Lisp یا Scheme کوچک درست کنیم.

در پست قبلی سعی کردم تا حدودی با پرل، آشناتون کنم. در این پست هم قصد دارم تا حدودی بیسیک های پرل رو بررسی کنم. همونطور که در پست قبلی اشاره کردم، پرل شباهت بسیار زیادی به C داره، البته این شباهت به php بیشتره تا C ، ولی خب معمولا بیان میشه که پرل سینتکس مشابه C داره. شما چه C بدونید و چه php ، کد زدن با پرل براتون بسیار راحت میشه. خب، بذارید از اول اول شروع کنیم، یعنی نصب و راه اندازی پرل روی یه سیستم لینوکسی، باید بگم که پرل معمولا روی توزیع های آماده (مثل اوبونتو) نصب شده، چرا که بخش عظیمی از کانفیگ فایلها، توسط اسکریپت های پرل انجام میشه. ولی روی توزیع هایی که آماده نیستند (مثل آرچ، جنتو و …) معمولا نصب نیست (ولی با نصب X نصب میشه و خیالتون از این بابت راحت باشه). حالا که خیالتون راحت شد که پرل رو دارید ( 😀 ) ، بیاید مثل دو پست قبلی، به دنیا سلام کنید. برای این کار، یه فایل به اسم hello.pl ایجاد کنید و داخلش بنویسید :

کد

print "Hello, World!\n";

خب حالا بخوایم این کد رو آنالیز کنیم، print که مشخصه کارش چیه، یک رشته متنی رو چاپ میکنه که روبروش هم ما از ” استفاده کردیم، و یک متن نوشتیم. اون کرکتر بک اسلش هم یک خط جدید برامون ایجاد میکنه. اما میشه این رو طور دیگه هم نوشت. در واقع میتونید متن Hello, World رو درون یک متغیر بریزید و متغیر رو چاپ کنید!

کد

$hello = "Hello, World";
 
print "$hello\n";

خب، از این کد میشه به شباهت زیاد پرل با php هم پی برد، پرل هرچیزی که با $ شروع بشه رو خودکار متغیر در نظر میگیره. خب انواع متغیر در پرل مثل سایر زبان ها، به عدد صحیح و ممیز شناور و … تقسیم میشه . در واقع در کد زیر مشخص میشه که این کد ها چی هستند :

کد

$int = 1;
$float = 3.14;
$char = 'a';
$string = 'Hello, World';

البته اینها تنها انواع داده در پرل نیستند، و در آینده انواع داده ای بیشتری رو معرفی خواهم کرد. در انتها هم باید بگم که تا اینجا، شما تقریبا بیشتر کارهایی که با پرل در یک سیستم انجام میشه رو درک کردید، ولی خب باقی بخش های این زبان هم لازمه یاد گرفت و ازشون استفاده برد.

پس از مدتها دوباره تصمبم گرفتم دست به نوشتن در این وبلاگ ببرم، و گفتم چه بهتر که مطالب آموزشی و مفید بنویسم. الان مدتیه خودم هم با شی گرایی درگیرم، و گفتم چه بهتر که در مورد شی گرایی در ++C بنویسم. اول از همه، بگم که ++C واقعا زبان خوبیه و بهتره اگر میخواید شی گرایی رو از پایه یاد بگیرید، وارد این زبان بشید و بعدش سراغ جاوا یا هر زبان دیگری برید.

خب، در این مطلب صرفا ساخت کلاس و ایجاد یک شیء توسط کلاس رو بررسی خواهم کرد. باقی مفاهیم شیء گرایی رو هم خرد خرد در ادامه، در وبلاگ قرار خواهم داد.

ساخت کلاس

ساخت کلاس، به غایت ساده است. در واقع ساخت یک کلاس جدید به این شکل صورت میگیره :

کد

class CLASSNAME {
 	....
 };

درون بدنه کلاس، میتونیم متغیرهای مربوط به کلاس، و متدها رو تعریف کنیم. که اونها هم سه نوع public و private و protected دارن. نوع public نوعیه که همه بهش دسترسی دارن. نوع private نوعی هست که فقط خود کلاس (و دوستانش! که بعدا مفهومشون رو توضیح خواهم داد) بهش دسترسی داره و نوع protected هم نوعیه که فقط و فقط خود کلاسمون بهشون دسترسی داره. هرچیزی که توی کلاس تعریف کنیم، پیشفرض private در نظر گرفته میشه. و خودمون میتونیم مشخص کنیم که private یا public یا protected باشن.

خب، فرض کنید الان میخوایم کلاسی بسازیم به اسم student و نیازه که اسم، فامیل و شمار دانشجویی واردش بشه. خیلی ساده کدش رو مینویسیم :

کد

class Student {
	public:
	int number;
	string name;
	string lastname;
};

این کلاس، یک کلاس کامل به شمار میره. تنها چیزی که الان نیاز داریم، یک متد هست که این اطلاعات رو چاپ کنه! پس باید یک تابع درون کلاسمون تعریف کنیم تا این کار رو برامون انجام بده!

یعنی کلاس ما و متدش به این شکل تعریف میشن :

کد

class Student {
	public:
	int number;
	string name;
	string lastname;
	void PrintInfo();
};
 
void Student::PrintInfo() {
	cout<<"Name: "<<student.name<<endl;
	cout<<"Last name: "<<student.lastname<<endl;
	cout<<"Number: "<<student.number<<endl;
}

گرچه میتوانیم متد را، درون خود کلاس هم تعریف کنیم. اما ترجیح با این است که متد بیرون از کلاس تعریف گردد. اکنون که یک کلاس کامل ساختیم، چطور است یک شیء نیز بسازیم و برنامه خود را تست کنیم؟

ساخت یک شیء

یادتان نرود که با تعریف کلاس ها، در واقع یک variable type جدید ساختید. پس تعریف یک شیء بسیار آسان است! چرا که صرفا کافیست اسم کلاس + اسم متغیر را نوشته و بعد برنامه را اجرا کنیم!

برنامه ما به این شکل در میاد آخر سر :

کد

#include <iostream>
#include <string.h>
using namespace std;
class Student {
public:
int number;
string name;
string lastname;
void PrintInfo(void);
};
void Student::PrintInfo(void) {
cout<<"Name: "<<name<<endl;
cout<<"Last name: "<<lastname<<endl;
cout<<"Number: "<<number<<endl;
}
int main(){
Student s1;
s1.name = "Muhammadreza";
s1.lastname = "Haghiri";
s1.number = 12;
s1.PrintInfo();
return 0;
}

همونطور که می بینید، شیء s1 بلافاصله بعد از کلاس مربوطه، تولید شده. و بعد هم ویژگی های مربوطه اضافه شدند و بعدش هم متد مربوطه رو فراخوانی کردیم.

به همین سادگی!

تا آموزش بعدی، بدرود!

با سلام و تبریک سال ۱۳۹۴ خدمت تک تک دوستانی که وبلاگ رو میخونن. بعنوان اولین پست در سال ۱۳۹۴، قصد دارم تا «پایگاه توسعه دهندگان روبی» رو معرفی کنم. این پایگاه رو در ایام تعطیلات نوروز ایجاد کردم و قراره که مطالبی در این پایگاه قرار داده شه که قبل تر در وب فارسی نبوده، یا اگر هم مثل و مانندی داره، این طرف ما متمرکز تر و تخصصی تر مطلب رو پیگیری کنیم. بهرحال، هدف سایت، تامین منابع آموزشی فارسی برای زبان روبی و متعلقات (ریلز و …) و همچنین گردآوری علاقمندان و متخصصان روبی دور هم است.

برای دسترسی به سایت، از این لینک استفاده کنید.

موفق باشید 🙂